20.07.2025 / 15:20 Svijet - Ekologija i geopolitika
Kaspijsko jezero: Ogromno more bez izlaza i njegove prijetnje
Kaspijsko jezero, s površinom od oko 371.000 km2, daleko je najveće jezero na svijetu, gotovo četiri puta veće od Gornjeg jezera u Sjevernoj Americi. Smješteno je unutar granica pet država: Kazahstana, Rusije, Irana, Azerbejdžana i Turkmenistana, bez direktne veze s okeanima.
Ovo jedinstveno slano-slatkovodno jezero nastalo je prije oko 5,5 miliona godina, kada se drevno Paratetis more izolovalo. Salinitet mu je oko 12‰, što je znatno manje od okeanskog, stvarajući stanište za specifične vrste poput beluga jesetre, kaspijske foke i brojnih ptica selica.
Kaspijsko jezero suočava se sa ozbiljnim ekološkim izazovima – nivo vode opada zbog klimatskih promjena, isparavanja i ljudskih intervencija poput izgradnje brana. Od 2000. godine, površina mu je smanjena za oko 22.000 km2, a predviđanja ukazuju na dalji pad.
Regionalna saradnja između država je ključna za očuvanje ovog ogromnog ekosistema, koji je bogat istorijom i kulturom. Obale su bile dom civilizacijama milenijumima, a danas pet država dijeli teritorijalna prava prema međunarodnim konvencijama.
Uz netaknutu prirodu, jedinstvenu floru i faunu, te istorijske gradove poput Bakua i Aktaua, Kaspijsko jezero ostaje važna geopolitička i ekološka tačka s velikim potencijalom za turizam i naučna istraživanja.
(Vijesti.ba)
