Ili žudimo za hranom, ili nam se gadi: Zašto?

Ova otkrića mogla bi objasniti zašto ljudi žude za određenim namirnicama ili im se, naprotiv, one gade, kaže Ivan de Araujo, neuronaučnik s Instituta „Max Planck“ za biološku kibernetiku u Tübingenu, Njemačka, prenosi RTS.

Miris i ukus se povezuju onog trenutka kada zagrizemo zalogaj hrane, objašnjava Putu Agus Horisantono, neuronaučnik s Karolinska instituta u Stockholmu.

Neke hemikalije iz hrane aktiviraju receptore na jeziku za slatko, slano, kiselo, gorko… Drugi molekuli, međutim, prolaze kroz nepce i aktiviraju receptore za miris u zadnjem dijelu nosa. Ti takozvani retronazalni mirisi upravo su ono što, na primjer, razlikuje mango od breskve.

„Obje su uglavnom kisele, ali ih aroma razlikuje“, kaže Horisantono.

Mozak spaja te signale i stvara naš doživljaj ukusa, ali naučnici su dugo pokušavali otkriti gdje se tačno u mozgu to dešava.

U novoj studiji, Horisantono i njegove kolege dali su 25 učesnika male količine tečnosti osmišljene da aktiviraju isključivo njihove receptore za ukus ili retronazalne receptore, dok su istovremeno pratili moždanu aktivnost tokom više sesija.

Ranije su učesnici bili obučeni da povezuju određene kombinacije mirisa i ukusa sa specifičnim aromama.

Istraživači su zatim suzili moguća područja mozga tako što su izdvojili različite regije iz snimaka i svaku iskoristili za obuku algoritama mašinskog učenja. Najprije su algoritmi naučili da razlikuju moždane reakcije na slatke i slane ukuse.

Zatim je Horisantono testirao sposobnost algoritama da na osnovu moždanih slika pogode koji su miris učesnici osjetili.

Jedan od algoritama s najboljim učinkom bio je obučen na slikama moždane regije poznate kao insula, za koju se ranije smatralo da reaguje samo na komponente ukusa, kaže Horisantono.

To znači da je, kada su učesnici doživljavali retronazalni miris ili ukus povezan s istom aromom, insula pokazivala slične obrasce aktivnosti, što sugerira da ona tumači signale mirisa i ukusa na sličan način.

Druge moždane regije, čini se, primaju signale o aromi upravo iz insule, ali insula predstavlja najraniju fazu u obradi ukusa, objašnjava Horisantono.

Insula također nadzire unutrašnje organe poput želuca i crijeva i nesvjesno utiče na naše prehrambene navike i način na koji doživljavamo vlastito tijelo. Međutim, vrlo ju je teško proučavati jer se nalazi duboko unutar mozga.

Istraživanja na glodarima pokazala su da insula obrađuje mirise – pojedine ćelije u njoj selektivno reaguju na kombinacije mirisa i ukusa, što ukazuje na njenu ulogu u stvaranju osjećaja ukusa.

Kod ljudi do sada nije bilo moguće detaljno proučiti njene funkcije, jer sofisticirane računarske i statističke metode korištene u ovoj studiji ranije nisu bile dostupne, kaže de Araujo.

Horisantono je u ovom istraživanju testirao samo retronazalne mirise, ali mirisi koji izazivaju žudnju za hranom, poput onih koje osjetimo dok prolazimo pored police sa sirom ili restorana, aktiviraju receptore u prednjem dijelu nosa.

Sada istražuje da li i ti mirisi pokreću aktivnost insule.

(Vijesti.ba)