Srbija poslala odgovor UN-u o slučaju 'zvučnog topa'

Iz BCLJP dodaju da su u petak, 7. juna, obaviješteni da je Srbija poslala odgovor specijalnim izvjestiocima UN-a.

„Prema informacijama koje su nam dostupne, u odgovoru se ne navode nove činjenice u odnosu na one koje su već poznate javnosti. U pogledu obaveze sprovođenja istrage, država se pozvala na postupanje nadležnih tužilaštava, bez davanja dodatnih podataka o toku i sadržaju tih postupaka“, navode iz BCLJP.

I dalje se negira upotreba "zvučnog topa"

U odgovoru Srbije se, prema dostupnim informacijama, negira upotreba akustičnog oružja tokom protesta, ali se dodaje da su bezbjednosnim službama Rusije i Sjedinjenih Američkih Država upućeni zahtjevi za saradnju radi rasvjetljavanja okolnosti incidenta.

Iz BCLJP navode da očekuju da će UN specijalni izvjestioci, nakon analize odgovora Srbije, iznijeti eventualne preporuke za unapređenje zaštite ljudskih prava u sličnim situacijama.

Centar je prije dva dana objavio da su specijalni izvjestioci UN-a javno predstavili komunikaciju sa zahtjevima koje su 18. marta uputili Vladi Srbije, nakon događaja u Beogradu kada je, kako su naveli, u 19:11 „mirni skup velikog broja građana prekinut navodnom upotrebom zvučnog oružja“.

"Brza, nepristrasna, nezavisna i efikasna istraga"

Ukupno šest specijalnih izvjestilaca UN-a zatražilo je od Srbije dodatne informacije i komentare, uključujući mjere koje je država preduzela da sprovede „brzu, nepristrasnu, nezavisnu i efikasnu istragu“.

Također, od vlasti su traženi podaci o zakonskom osnovu za korištenje takvih uređaja, eventualnim prethodnim odobrenjima, komandnoj odgovornosti, kao i o vrsti i broju povreda koje su zabilježene tokom incidenta.

U pismu UN izvjestilaca izražena je zabrinutost da bi moglo doći do povrede međunarodnih obaveza Srbije u oblasti ljudskih prava, uključujući Međunarodni pakt o građanskim i političkim pravima i Konvenciju protiv mučenja. Posebno su naglašeni mogući propusti u zaštiti građana koji su mirno protestovali.

„Upotreba akustičnog oružja, naročito u kontekstu mirnog skupa, nosi ozbiljne rizike – od trajnog oštećenja sluha do izazivanja panike i stampeda. Zbog neselektivne prirode, njegovo dejstvo može uticati na demonstrante i prolaznike, što dodatno komplikuje zakonitost njegove upotrebe“, upozoreno je u dokumentu UN-a, koji je objavljen 60 dana nakon što je upućen srpskim vlastima.

Postoje dokazi

Specijalni izvjestioci navode da posjeduju dokaze koji ukazuju na upotrebu sredstva koje je izazvalo masovnu paniku, što bi bilo u suprotnosti s međunarodnim principima predostrožnosti. Također je izražena zabrinutost zbog sve češćih ograničenja prava na mirno okupljanje u Srbiji.

Incident se desio u trenutku kada su okupljeni građani šutnjom odavali počast žrtvama nesreće na željezničkoj stanici u Novom Sadu. Ukoliko se potvrdi upotreba zvučnog oružja u tom kontekstu, UN izvjestioci ističu da bi to predstavljalo „naročito surovu i nesrazmjernu intervenciju“.

Šest organizacija civilnog društva – BCLJP, CRTA, Građanske inicijative, Inicijativa A11, FemPlatz i YUCOM – obratile su se UN specijalnim procedurama nakon protesta, dok je Evropski sud za ljudska prava 30. aprila izdao privremenu mjeru kojom nalaže Srbiji da se do daljnjeg uzdrži od upotrebe ovih uređaja.

IG @ajbalkans

Agencija Reuters donosi širu priču o navodnoj upotrebi "zvučnog topa" tokom velikog protesta u Beogradu. Građani svjedoče o neobičnom zvuku, a vlast negira da je uradila bilo šta nezakonito. Neovisni stručnjaci smatraju da je potrebno provesti međunarodnu istragu.… pic.twitter.com/hboxRDialo

— Željko Kisa (@ZeljkoKisa) April 5, 2025

U aprilu je protiv nepoznatih počinilaca podnesena i krivična prijava za terorizam Tužilaštvu za organizovani kriminal, a Prvo osnovno javno tužilaštvo u Beogradu vodi predistražni postupak u kojem je uzeto više od 150 izjava građana koji su prisustvovali protestu.

(Vijesti.ba)